Wijngaard Slavante

U kunt het prachtige stukje huren voor bijeenkomsten zoals workshops, bruiloften, feesten en borrels. Informeer naar de mogelijkheden via info@slavante.nl

Voor proeverijen raden we u aan contact op te nemen met Hoeve Nekum, Wijngoed Thorn of de Apostelhoeve, of voor kleine gezelschappen bij Domein Holset of Sint Martinus. Zelf geven wij geen rondleidingen en proeverijen.

Vanuit de wijngaard loop je zo het plateau op van de Sint Pietersberg. Heerlijk wandelen met onderweg prachtige bezienswaardigheden en genoeg horeca. Bij Buitengoed Slavante liggen altijd wandelkaartjes klaar. Ook kunt u een speurtocht doen (zelfde route maar andere vragen voor volwassenen en kinderen): het Raadsel van de Oehoe.

Raadsel van de Oehoe

Een wandeling langs de mooiste plekjes op de berg.

De groeves van de Sint Pietersberg bieden plaats aan ‘s werelds grootste uilensoort, de oehoe. In het Raadsel van de Oehoe neemt deze uil je mee in een speurtocht en toont hij je de mooiste bezienswaardigheden van de berg. Je krijgt een speciaal ontworpen folder mee waarin vragen staan die je onderweg moet beantwoorden om zo het Raadsel van de Oehoe op te kunnen lossen. 

Binnenin de folder is een geheime kaart getekend die je helpt je route uit te stippelen..De speurtocht is ongeveer 4,5 kilometer lang en duurt 1,5 tot 2 uur. Hij begint en eindigt bij Buitengoed Slavante. Voor volwassenen en kinderen is een aparte folder verkrijgbaar met verschillende moeilijkheidsgraad, wel beide met dezelfde wandelroute. 

Het Raadsel van de Oehoe is gratis te verkrijgen bij Buitengoed Slavante.

De wijngaard Slavante ligt op het Buitengoed Slavante in Maastricht of beter gezegd in de voormalige zelfstandige gemeente Sint Pieter. Het gebied was in vroegere tijden eigendom van de Orde van de paters Franciscanen, in het bijzonder de orde der ‘Observanten’. Deze orde werd hier gesticht in 1489 door de bisschop van Luik. Er was een ommuurd klooster met een grote tuin, kerk en verschillende bijgebouwen. Het woord Slavante dat nu gebruikt wordt is in feite een verbastering van ‘Observanten’. Een groot deel van het klooster, de kerk en de bijgebouwen zijn vernield tijdens het beleg van de Fransen op Maastricht in 1794. Het gastenverblijf en het kapelletje uit 1681 zijn gelukkig gespaard. 

In 1846 bouwde de ‘Maestrichtse Groote Sociëteit’ op het terrein van het voormalige klooster een eigen buitenverblijf. Van deze sociëteit waren uitsluitend de notabelen van de stad lid en zij prefereerden het om in de zomermaanden te genieten van de Sint Pietersberg, het uitzicht op de Maas en het Maasdal … in alle exclusiviteit en ver van alle drukte van de stad! Zij noemde hun buitenverblijf ‘Casino Slavante’. Pas na lange tijd waren er ook ‘gewone burgers’ welkom in – wat nu heet – ‘Buitengoed Slavante’ dat heden ten dage de functie vervult van een Grand Café met uitgebreide kaart met streekgerechten en ook faciliteiten heeft voor gezelschappen.

In 1964 werd de Amsterdammer Frits Bosch directeur van de Maastrichtse wijnhandel Polis & Ryckelen. Op zijn initiatief werd in 1967 een kleine wijngaard aangeplant op het oude mergelterras van het voormalige Franciscaner klooster van Slavante. De ligging van dit mergelterras was ideaal; de kalkhoudende grond houdt de warmte vast en de vochtige (van de Maas opstijgende lucht) zorgt ervoor dat het hier bijna nooit zou vriezen. Er is ook een nadeel; de wijngaard ligt a.h.w. in een kom en door gebrek aan wind blijft het regenwater langer achter op het blad en krijgen schimmels een grotere kans te gedijen.

In 1967 plaatste Frits Bosch hier de eerste stokken Muller-Thurgau en was daarmee de eerste wijngaardenier van Nederland. Hij kon voor de eerste keer in 1970 druiven oogsten en maakte daarvan een bijzondere gebeurtenis. Dames in middeleeuwse klederdracht plukten de trossen, die vervolgens met paard en kar naar de stad werden vervoerd om op de binnenplaats van zijn wijnhandel te worden geperst. Na de gebruikelijke lagering in houten vaten werd het resultaat geproefd. Frits Bosch mocht tevreden zijn; zijn wijn (de eerste 50 halve flesjes) was goed drinkbaar en dat mocht iedereen weten! De jaren daarop werd er extra aandacht aan de wijngaard besteed en de kwaliteit van de eerste Nederlandse wijn ging met sprongen vooruit.

In 1984 besloot Frits Bosch terug te keren naar Amsterdam en verkocht in 1985 zijn wijngaard aan Maison Florop, een in Maastricht bekende wijn- en kaashandel. Deze firma zette de wijnbouw voort, maar had niet altijd het geluk van de wijnbouwer aan haar zijde. In 1995 was er een schimmel in de wijngaard, waardoor het onmogelijk was dat jaar druiven te oogsten. Pas daarna kwam het weer een beetje op gang en werden er extra stokken bijgeplaatst. In 1997 bij het 30 jarige bestaan van de wijngaard werden er 250 flesjes ‘Slavante’ wijn door de toenmalige wethouder Jean Jacobs geveild op een openbare veiling en de opbrengst mocht hij aan een goed doel geven. In 2007 vierde de wijngaard alweer haar 40 jarig bestaan. In 2012 werd de wijngaard te koop aangeboden. De exploitant van Buitengoed Slavante heeft toen de wijngaard overgenomen en onmiddellijk een grote opknapbeurt gegeven. Het mergelgrotje is opgeknapt, de paden zijn toegankelijk gemaakt, er zijn stokken bijgeplaatst, enz.

Dat alles met 2 doelstellingen;

• Om weer druiven te kunnen oogsten en wederom een ‘Slavante’ wijn te kunnen persen
• Om op een mooie manier er weer rondleidingen te kunnen geven en wijnproeverijen te verzorgen

Daarmee gaat de wijngaard Slavante een 3e leven tegemoet en kan de oudste wijngaard van Nederland weer vele bezoekers ontvangen en hen kennis laten maken met het edele metier van de wijnbouw en … vooral te laten genieten van het eindproduct daarvan.

Vroeger begreep men al dat de mergel van de Pietersberg nabij Maastricht een goede ondergrond was voor wijnbouw. De berichten over wijngaarden bij Maastricht gaat terug tot 1176; de Sint Servaas legende. De kerk van Sint Servaas bezat verschillende wijngaarden in en om Maastricht, omdat Maastricht toen beschouwd werd als de meeste noordelijkste stad waar wijnbouw nog mogelijk zou zijn. In de omgeving van Maastricht en met name in de voormalige zelfstandige gemeente Sint Pieter herinneren verschillende namen nog aan de periode van de wijnbouw. Zo is er een huis aan de Lage Kanaaldijk met de naam ‘De Wijngaard’ en kadastrale benamingen van de Mergelweg reppen over ‘Wijngaardsberg’ en ‘Onder … of Boven de den Wijngaard’. 

Maar rond 1800 is de wijncultuur geheel uit Maastricht verdwenen. In het algemeen wordt de schuld aan Napoleon gegeven; hij zou de Maastrichtse wijnbouw verboden hebben ten faveure van de Franse wijnbouwers! Napoleon liet wel vaker in veroverde streken – buiten Frankrijk – de wijnstoken rooien, zodat de boeren aardappelen, wortelen en penen moesten verbouwen om zijn soldaten en cavalariepaarden te kunnen voeden. In de historische archieven is daar geen enkel bewijs voor te vinden, maar het klinkt leuk om die Fransen de schuld te geven?! 

Het zou best kunnen dat een algemene klimaatsverandering de reden was en … soms wordt genoemd dat de grote boosdoener de ‘druifluis’was, die zowat rond 1860 in heel West-Europa heeft huis gehouden in de wijngaarden. Toen er geen wijn was, hebben de lokale bewoners zich tot andere dranken gewend en in Maastricht waren meer dan voldoende brouwerijen …. dus … bier, want het water was niet betrouwbaar genoeg om te drinken! Dat lieten de Maastrichtenaren zich niet ontgaan.

Het experiment van Frits Bosch in 1967 betekende dat er na anderhalve eeuw eindelijke weer wijnranken in Maastricht werden geplant en daarmee was Slavante de oudste wijngaard van Nederland in de nieuwe tijd (laten we zeggen in de post Franse tijd). Nadien volgden er meerdere agrariërs en/of tuinbouwers die goede kansen zagen in de druiventeelt. In 1970 plante Hugo Hulst zijn eerste wijnranken nabij zijn Apostelhoeve in het Jekerdal op de Cannerberg en in 1988 gevolgd door de familie Bollen van Hoeve Nekum, die in hetzelfde Jekerdal haar ranken plante. Zij zijn ook nu nog de 2 grootste producenten van Maastrichtse wijnen van een uitstekende kwaliteit.